ΠΑΘΗΣΕΙΣ

Τι είναι υπερμετρωπία;

Υπερμετρωπία είναι μια διαθλαστική ανωμαλία, κατά την  οποία  μία παράλληλη δέσμη ακτίνων εισερχόμενη στο μάτι δεν εστιάζεται στον αμφιβληστροειδή, αλλά πίσω από αυτόν,  με αποτέλεσμα το είδωλο ενός αντικειμένου να μην απεικονίζεται με ευκρίνεια στον  αμφιβληστροειδή. Στην υπερμετρωπία επηρεάζεται κυρίως η κοντινή όραση (αλλά και σε κάποιο βαθμό και η μακρινή), καθώς το αξονικό μήκος του ματιού είναι κοντό σε σχέση με την καμπυλότητα και τη διαθλαστική δύναμη του κερατοειδούς.

Που οφείλεται η υπερμετρωπία;

Η υπερμετρωπία είναι συνήθως κληρονομική και οφείλεται είτε σε μειωμένη καμπυλότητα του κερατοειδούς (διαθλαστική υπερμετρωπία), είτε σε ελάττωση του προσθιοπίσθιου άξονα του οφθαλμού (αξονική υπερμετρωπία).

Πότε εμφανίζεται;

Ο φυσιολογικός οφθαλμός έχει κατά τη γέννηση του ανθρώπου υπερμετρωπία. Σύμφωνα με την κλασσική θεωρία η υπερμετρωπία συνήθως αυξάνεται μέχρι τα μέσα περίπου του δημοτικού και μετά μειώνεται και μηδενίζεται στην εφηβεία. Ο οφθαλμός με υπερμετρωπία σ΄αυτή την ηλικία έχει τη δυνατότητα τέλειας όρασης ενεργοποιώντας τη διαδικασία της προσαρμογής. Βέβαια, αργότερα το αντανακλαστικό αυτό δεν είναι πάντα δυνατό να αντιρροπήσει έστω και μια σχετικά μικρού βαθμού υπερμετρωπία. Ο ενήλικας που έχει υπερμετρωπία, αρχικά αντιλαμβάνεται μια κόπωση, πονοκέφαλο και θολή όραση μετά απο έντονο διάβασμα. Αργότερα αρχίζει να βλέπει θολά και μακριά οπότε και χρειάζεται διορθωτικά υπερμετρωπικά γυαλιά.

 Πως αντιμετωπίζεται η υπερμετρωπία;

• Γυαλιά οράσεως: είναι η πιο απλή διαδικασία διόρθωσης της υπερμετρωπίας.
• Φακοί επαφής: αποτελεί μια λύση για εφήβους και ενήλικες. Χρειάζονται προσοχή και φροντίδα γιατί υπάρχει κίνδυνος μόλυνσης.
• Διαθλαστική χειρουργική (επέμβαση με excimer laser): Στη δεύτερη δεκαετία του 21ου αιώνα η διαθλαστική χειρουργική έχει καθιερωθεί ως μόνιμη, ασφαλής και οικονομική λύση σχεδόν σε όλες τις διαθλαστικές ανωμαλίες (μυωπία, αστιγματισμός, υπερμετρωπία, πρεσβυωπία). Τα εκατομμύρια των ασθενών που έχουν απαλλαγεί απ’ τα γυαλιά τους με επεμβάσεις laser είναι η απτή απόδειξη της αξίας της διαθλαστικής χειρουργικής στη θεραπεία της μυωπίας, του αστιγματισμού, της υπερμετρωπίας και της πρεσβυωπίας. Οι δύο τεχνικές που εφαρμόζουμε είναι η LASIK και η PRK, ασφαλείς μέθοδοι και οι δύο. Το ποιά μέθοδος θα επιλεγεί, εξατομικεύεται και εξαρτάται από κάποιες ιδιαίτερες παραμέτρους.
• Χειρουργική επέμβαση αντικατάστασης του φυσικού κρυσταλλοειδούς φακού του ματιού με έναν ενδοφθάλμιο τεχνητό φακό, τεχνική που επιλέγουμε σε περιπτώσεις πολύ υψηλής υπερμετρωπίας (>6 D) ή όταν ο ασθενής δεν μπορεί να υποβληθεί σε διαθλαστική χειρουργική επέμβαση.

Τι είναι ο αστιγματιμός;

Αστιγματισμός είναι η διαθλαστική ανωμαλία κατά την οποία ο οφθαλμός δεν έχει την ίδια διαθλαστική δύναμη σε όλους τους μεσημβρινούς με αποτέλεσμα οι ακτίνες που εισέρχονται στο μάτι να μην διαθλώνται ομοιόμορφα και να προκαλούν  δύο διαφορετικά ειδώλα τα οποία είτε σχηματίζονται μπροστά από τον αμφιβληστροειδή (μυωπικός αστιγματισμός) είτε πίσω από τον αμφιβληστροειδη (υπερμετρωπικός αστιγματισμός).

Που οφείλεται ο αστιγματισμός;

Ο αστιγματισμός οφείλεται σε ανατομική ανωμαλία του κερατοειδούς (κερατοειδικός αστιγματισμός) ή σπανιότερα σε ανώμαλο κρυσταλλοειδή φακό, ο οποίος βρίσκεται πίσω από την ίριδα του οφθαλμού ή και σε ανωμαλία στην καμπυλότητα του οπισθίου πόλου (αμφιβληστροειδικός αστιγματισμός). Ο αστιγματισμός μπορεί να συνυπάρχει τόσο με μυωπία όσο και με υπερμετρωπία. Εμφανίζεται συνήθως εκ γενετής και δεν μεταβάλλεται με την πάροδο του χρόνου.

Επίκτητος αστιγματισμός ή αλλαγή του ήδη υπάρχοντα μπορεί να παρατηρηθεί σε κάποιες παθήσεις όπως είναι ο κερατόκωνος, σε φλεγμονώδεις παθήσεις του κερατοειδούς, σε τραυματισμό ή μετά από χειρουργικές επεμβάσεις.

Ποια είναι συμπτώματα του αστιγματισμού;

Τα συμπώματα του αστιγματισμού περιλαμβάνουν τη θόλωση της όρασης και τη γρήγορη κόπωση των ματιών σε εργασίες που απαιτούν συγκέντρωση, όπως είναι η ανάγνωση, η οδήγηση και η χρήση υπολογιστή. Μικροί αστιγματισμοί συνήθως δεν προκαλούν έντονα συμπτώματα σε νεαρές ηλικίες, όμως με την πάροδο της ηλικίας είναι δυνατόν να εμφανιστούν προβλήματα, όπως είναι η θόλωση της όρασης και η παραμόρφωση των αντικειμένων.

Πως αντιμετωπίζεται ο αστιγματισμός;

• Γυαλιά οράσεως.
• Τορικοί (αστιγματικοί) φακοί επαφής. Χρειάζονται προσοχή και φροντίδα για την αποφυγή μόλυνσης.
• Διαθλαστική χειρουργική (επέμβαση με excimer laser). Στη δεύτερη δεκαετία του 21ου αιώνα η διαθλαστική χειρουργική έχει καθιερωθεί ως μόνιμη, ασφαλής και οικονομική λύση σχεδόν σε όλες τις διαθλαστικές ανωμαλίες (μυωπία, αστιγματισμός, υπερμετρωπία, πρεσβυωπία). Τα εκατομμύρια των ασθενών που έχουν απαλλαγεί απ’ τα γυαλιά τους με επεμβάσεις laser είναι η απτή απόδειξη της αξίας της διαθλαστικής χειρουργικής στη θεραπεία της μυωπίας, του αστιγματισμού, της υπερμετρωπίας και της πρεσβυωπίας. Οι δύο τεχνικές που εφαρμόζουμε είναι η LASIK και η PRK, ασφαλείς μέθοδοι και οι δύο. Το ποιά μέθοδος θα επιλεγεί, εξατομικεύεται και εξαρτάται από κάποιες ιδιαίτερες παραμέτρους.
• Χειρουργική επέμβαση αντικατάστασης του φυσικού κρυσταλλοειδούς φακού του ματιού με έναν τεχνητό τορικό (αστιγματικό) ενδοφακό, τεχνική που επιλέγουμε όταν ο ασθενής δεν μπορεί να υποβληθεί σε διαθλαστική χειρουργική.

Τι είναι η πρεσβυωπία;

Η πρεσβυωπία είναι μια διαταραχή της προσαρμογής του οφθαλμού, η οποία οφείλεται σε απώλεια της ελαστικότητας του ακτινωτού μυός και σε μείωση της ευκαμψίας του κρυσταλλοειδούς φακού του οφθαλμού με αποτέλεσμα να χάνεται η ικανότητα για προσαρμογή στις κοντινές αποστάσεις. Το εύρος της προσαρμογής ελαττώνεται από τις 14 διοπτρίες που είναι στην ηλικία των 10 ετών, σε 2 διοπτρίες που είναι στην ηλικία των 50 ετών. Η πρεσβυωπία (Μείωση Κοντινής Όρασης) αφορά σε όλους τους ανθρώπους ηλικίας άνω των 40-45 ετών.

Πότε εμφανίζεται η πρεσβυωπία;

Εμφανίζεται σε όλους τους ανθρώπους και αυξάνεται με την πάροδο του χρόνου. Στους εμμέτρωπες, η πρεσβυωπία αρχίζει μετά την ηλικία των 40 ετών και αυξάνει μέχρι τα 60. Στα άτομα που έχουν υπερμετρωπία, η πρεσβυωπία εμφανίζεται νωρίτερα. Αντίθετα, οι μύωπες μπορεί να καθυστερήσουν να έχουν την ανάγκη πρεσβυωπικών γυαλιών. Μετα τα 40 έτη ανάλογα με τους βαθμούς της μυωπίας τους ή βγάζουν τα μυωπικά τους γυαλιά για να μπορέσουν να εστιάσουν κοντά ή χρειάζονται γυαλιά με μικρότερο βαθμό μυωπίας για την κοντινή όραση. Η πρεσβυωπία αποτελεί ένα εξελικτικό πρόβλημα και όχι μια στατική κατάσταση. Η σύγχρονη τεχνολογία δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τις αλλαγές στην προσαρμοστικότητα του φυσικού μας φακού αλλά είναι σε θέση να προσφέρει ουσιαστική βοήθεια σε αρκετές περιπτώσεις με διάφορες εναλλακτικές λύσεις που εξατομικεύονται σε κάθε περίπτωση.

Ποιά είναι τα συμπτώματα της πρεσβυωπίας;

Η κοντινή όραση προοδευτικά ελαττώνεται και ο ασθενής απομακρύνει τα αντικείμενα για να δει πιο καθαρά. Ο ασθενής βιώνει δυσκολία σε καθημερινές του ανάγκες, με δυσκολία εντονότερη στο διάβασμα, ιδιαίτερα όταν υπάρχει χαμηλός φωτισμός. Σταδιακά, το πρόβλημα αυτό γίνεται πιο έντονο και η κοντινή όραση είναι εφικτή μόνο με ειδικά διορθωτικά γυαλιά. Συχνά υπάρχουν συμπτώματα κεφαλαλγίας, «πίεσης» και «βάρους» στα μάτια. Όχι σπάνια ασθενείς μετά την οπτική διόρθωση της πρεσβυωπίας τους αναφέρουν και βελτίωση σε άλλα μη ειδικά οφθαλμολογικά συμπτώματα, όπως δακρύρροιας και ερυθρότητας.

Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί η πρεσβυωπία;

• Πρεσβυωπικά γυαλιά όρασης.
• Πολυεστιακοί φακοί επαφής.
• Διαθλαστική χειρουργική: επέμβαση με excimer laser και χρήση ειδικών τεχνικών.
• Xειρουργική επέμβαση αντικατάστασης του φυσικού κρυσταλλοειδούς φακού του ματιού με έναν τεχνητό πολυεστιακό ή τριπλοεστιακό ενδοφακό ή με την μέθοδο monovision, τεχνικές που επιλέγουμε όταν ο ασθενής δεν μπορεί να υποβληθεί σε διαθλαστική χειρουργική ή σε ασθενείς μεγάλης ηλικίας, συνδυαστικά με την αφαίρεση του καταρράκτη.

Τι είναι το γλαύκωμα;

Το γλαύκωμα αποτελεί μια ομάδα παθήσεων του οφθαλμού, οι οποίες έχουν σαν κοινό χαρακτηριστικό την καταστροφή του οπτικού νεύρου και συνοδεύεται από μη αναστρέψιμη απώλεια της περιφερικής όρασης και, σε προχωρημένες περιπτώσεις, σε απώλεια της κεντρικής όρασης. Το οπτικό νεύρο αποτελείται από νευρικές ίνες και μεταφέρει την εικόνα που βλέπουμε στον εγκέφαλο. Το γλαύκωμα είναι κατά κανόνα ασυμπτωματική νόσος και οι γλαυκωματικοί ασθενείς δεν αντιλαμβάνονται την παρουσία της. Για το λόγο αυτό η έγκαιρη διάγνωση του γλαυκώματος είναι σημαντική και προλαμβάνει την ύπαρξη σημαντικής γλαυκωματικής βλάβης.

Υγιής Αποχέτευση (Διήθηση – Διηθητικός Μηχανισμός)

Το μπροστινό τμήμα του οφθαλμού είναι γεμάτο με ένα διαυγές υγρό, που καλείται υδατοειδές υγρό, το οποίο παράγεται από το ακτινωτό σώμα και απορροφάται δια μέσου του αποχετευτικού (διηθητικού) συστήματος του οφθαλμού στην αιματική κυκλοφορία. Αυτό το αποχετευτικό σύστημα είναι ένας ηθμός αποτελούμενος από κανάλια εκροής γύρω από τη ρίζα της ίριδας. Η καλή αποχέτευση του υδατοειδούς υγρού βοηθά στην διατήρηση της πίεσης του ματιού σε φυσιολογικά επίπεδα. Η παραγωγή, η κυλοφορία και η αποχέτευση του υδατοειδούς υγρού είναι μια ενεργός διαδικασία, η οποία απαιτείται για την διατήρηση της υγείας του οφθαλμού.

Η εσωτερική πίεση του ματιού (ενδοφθάλμια πίεση) εξαρτάται από την ποσότητα του υγρού μέσα στο μάτι. Εάν το αποχετευτικό σύστημα του οφθαλμού λειτουργεί σωστά, διατηρείται φυσιολογική η ενδοφθάλμια πίεση. Παρομοίως, εάν το σύστημα παραγωγής λειτουργεί κανονικά, τότε θα παράγεται η σωστή ποσότητα υγρού για έναν υγιή οφθαλμό. Η ενδοφθάλμια πίεση σας μπορεί να ποικίλλει σε διαφορετικές ώρες της ημέρας, άλλα φυσιολογικά παραμένει εντός ενός ορίου διακύμανσης που δεν επιφέρει βλάβες στον οφθαλμό.

Πως προκαλείται το γλαύκωμα;

Το γλαύκωμα προκαλείται από την αδυναμία απαγωγής του υγρού που φυσιολογικά παράγεται στο εσωτερικό του οφθαλμού. Αυτό οδηγεί στην αύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης. Με τον χρόνο, η πίεση που ασκείται στο οπτικό νεύρο, μπορεί να οδηγήσει σε προοδευτική και μη αναστρέψιμη βλάβη αυτού και μόνιμη απώλεια όρασης. Να σημειωθεί πως μια αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση δεν σημαίνει γλαύκωμα αν συνάμα δεν παρατηρείται βλάβη του οπτικού νεύρου. Στην περίπτωση αυτή καλείται οφθαλμική υπερτονία.

Υπάρχει και άλλη αιτία εκτός από την αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση;

Παλαιότερα υπήρχε η πεποίθηση ότι η υψηλή ενδοφθάλμια πίεση αποτελούσε την κύρια αιτία της βλάβης του οπτικού νεύρου. Παρόλο που είναι σαφώς ένας παράγοντας κινδύνου, γνωρίζουμε ότι πρέπει να ενέχονται και άλλοι παράγοντες, διότι άτομα με φυσιολογική ενδοφθάλμια πίεση μπορεί να έχουν απώλεια όρασης λόγω γλαυκώματος (γλαύκωμα χαμηλής πιέσεως- εδώ σημαντικό ρόλο διαδραματίζει ο αγγειακός παράγοντας.

Προδιαθετικοί παράγοντες:

• Κληρονομικότητα (Οικογενειακό Ιστορικό)
• Προχωρημένη Ηλικία (άτομα άνω των 60 ετών)
• Σακχαρώδης Διαβήτης
• Αρτηριακή Υπέρταση
• Υψηλή Μυωπία
• Αφρο-Αμερικανοί
• Ασιάτες (Γλαύκωμα Κλειστής Γωνίας).
• Μακροχρόνια Χορήγηση Κορτιζόνης (ιδίως τοπικά, κολλύρια)
• Τραυματισμός Οφθαλμού
• Αγγειακές Παθήσεις
• Οφθαλμικές Φλεγμονές
• Κεντρικό Πάχος Κερατοειδούς Μικρότερο από 500 μm.

Υπάρχουν συμπτώματα;

Το γλαύκωμα, τουλάχιστον στα αρχικά του στάδια, δεν εμφανίζει συμπτώματα. Είναι και η βασική αιτία για την μεγάλη επικινδυνότητα αυτής της ύπουλης ασθένειας. Σε προχωρημένα όμως στάδια εκτός από τις βλάβες στην περιφερειακή όραση, ξεκινά η αλλοίωση και στην κεντρική. Η απώλεια της όρασης ξεκινά όταν οι νευρικές ίνες αρχίζουν να μειώνονται και να προκαλούν μία μείωση στο περιφερικό οπτικό πεδίο του ασθενή. Μπορεί να αντισταθμίζεται ασυναίσθητα αυτή η απώλεια με την στροφή προς την σύστοιχη πλευρά του κεφαλιου και μπορεί να μην γίνει αντιληπτο οτιδήποτε εως ότου να έχει συντελεστεί σημαντική απώλεια όρασης και απώλεια του κεντρικού οπτικού πεδίου.

Οι κυριότεροι τύποι γλαυκώματος

1.Πρωτοπαθή Γλαυκώματα:

Γλαύκωμα ανοιχτής γωνίας (χρόνιο απλούν γλαύκωμα – το συχνότερο): Η γωνία μεταξύ του περιφερικού κερατοειδούς και της ίριδας είναι ανοιχτή. Είναι η πιο ύπουλη μορφή γλαυκώματος αφού είναι εντελώς ασυμπτωματική. Στο χρόνιο απλούν γλαύκωμα παρά το γεγονός ότι η γωνία είναι ανοικτή, μπορεί να εντοπιστεί αυξημένη αντίσταση στην εκροή του υδατοειδούς υγρού μέσω του δοκιδωτού πλέγματος. Αυτή η αντίσταση στην αποχέτευση προκαλεί την αύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης, με αποτέλεσμα την καταστροφή του οπτικού νεύρου. Οι ασθενείς δεν αντιλαμβάνονται την παρουσία της νόσου γιατί ο οφθαλμός δείχνει φυσιολογικός και η απώλεια της όρασης είναι αρχικά περιφερική.

Γλαύκωμα κλειστής γωνίας (οξύ γλαύκωμα): παρατηρείται όταν η γωνία μεταξύ του περιφερικού κερατοειδούς και της ίριδας είναι κλειστή και εμφανίζεται συνήθως σε υπερμέτρωπες και ηλικιωμένους. Είναι πολύ πιο σπάνιο και διαφέρει πολύ από το γλαύκωμα ανοικτής γωνίας στο γεγονός ότι η ενδοφθάλμια πίεση αυξάνεται πολύ γρήγορα. Τα συμπτώματα μπορεί να είναι ιδιαίτερα έντονα με έντονο πόνο στον οφθαλμό και ερυθρότητα. Το οξύ γλαύκωμα κλειστής γωνίας χρειάζεται άμεση θεραπεία και αντιμετώπιση για την μείωση της ενδοφθάλμιας πίεσης. Εάν η πίεση παραμένει σε αρκετά υψηλά επίπεδα απαιτείται χειρουργική επέμβαση.

Γλαύκωμα φυσιολογικής πίεσης: Είναι γνωστό και σαν γλαύκωμα χαμηλής πίεσης. Παρουσιάζεται σε άτομα που διαθέτουν οπτικό νεύρο με πολύ μεγάλη ευαισθησία, ικανό να επηρεάζεται και από τιμές ενδοφθάλμιας πίεσης που για τους περισσότερους θεωρούνται απόλυτα φυσιολογικές. Οι ειδικοί δεν γνωρίζουν γιατί τα οπτικά νεύρα ορισμένων ατόμων βλάπτονται ευρισκόμενα σε συνθήκες «φυσιολογικής» πίεσης (μεταξύ 12-22 mm Hg). Εκείνοι οι οποίοι κινδυνεύουν περισσότερο από τον τύπο αυτό είναι οι άνθρωποι με θετικό οικογενειακό ιστορικό γλαυκώματος φυσιολογικής πίεσης, ιαπωνικής καταγωγής και άτομα με ιστορικό συστηματικής καρδιακής νόσου, όπως ο ανώμαλος καρδιακός ρυθμός (καρδιακές αρρυθμίες).

Παιδιατρικό Γλαύκωμα: Το παιδιατρικό γλαύκωμα χωρίζεται σε συγγενές γλαύκωμα (παρόν κατά τη γέννηση), νεογνικό (βρεφικό) γλαύκωμα (εμφανίζεται κατά τα τρία πρώτα χρόνια της ζωής), νεανικό (εφηβικό) γλαύκωμα (από την ηλικία των τριών ετών ως τα εφηβικά χρόνια ή την νεαρή ενήλικη ζωή) και όλα τα είδη δευτεροπαθών γλαυκωμάτων που παρουσιάζονται στην παιδιατρική ηλικιακή ομάδα.

Το συγγενές γλαύκωμα είναι παρόν κατά την γέννηση και οι περισσότερες περιπτώσεις αυτού διαγιγνώσκονται κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους ζωής. Μερικές φορές δεν αναγνωρίζονται συμπτώματα μέχρι την ύστερη βρεφική ή την πρώιμη παιδική ηλικία. Ένα παιδί με συγγενές γλαύκωμα είναι αρκετά ανήσυχο, έχει πολλά δάκρυα, τρίβει τα μάτια του συχνά και παρουσιάζει αυξημένη φωτοευαισθησία. Τα χρονικά περιθώρια για θεραπευτική αντιμετώπιση διαφέρουν πολύ αυτών του γλαυκώματος των ενηλίκων. Είναι πολύ σημαντικό το παιδιατρικό γλαύκωμα, να εντοπισθεί νωρίς προκειμένου να αποφευχθεί η τύφλωση.

2.Δευτεροπαθή Γλαυκώματα:

Αποφολιδωτικό γλαύκωμα: Η μορφή αυτή δευτεροπαθούς γλαυκώματος ανοικτής γωνίας εμφανίζεται με την παραγωγή μη φυσιολογικής πρωτείνης (αποφολιδωτικό υλικό) στον οφθαλμό, αλλά και σε άλλα μέρη του σώματος. Αποφολιδωτικό υλικό και χρωστική συγκεντρώνονται στην γωνία του προσθίου θαλάμου μεταξύ του κερατοειδούς και της ίριδος και αποφράσσουν το αποχετευτικό συστήμα του οφθαλμού, προκαλώντας αύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης. Είναι σύνηθες στα άτομα Σκανδιναβικής καταγωγής. Στην αντιμετώπισή του περιλαμβάνονται η φαρμακευτική αγωγή και η χειρουργική αντιμετώπιση.

Χρωστικό γλαύκωμα: Η μορφή αυτή δευτεροπαθούς γλαυκώματος ανοικτής γωνίας χαρακτηρίζεται από την παρουσία κοκκίων χρωστικής, προερχομένων από το οπίσθιο τμήμα της ίριδας στο διαυγές υγρό που παράγεται εντός του οφθαλμού. Αυτά τα μικροσκοπικά κοκκία χρωστικής κατευθύνονται προς τα κανάλια απορροής εντός του οφθαλμού και προοδευτικά τα αποφράσσουν, αυξάνοντας την ενδοφθάλμια πίεση.

Νεοαγγειακό γλαύκωμα: Το νεοαγγειακό γλαύκωμα συνδέεται με άλλες συνοδές παθήσεις, συνηθέστερα με τον σακχαρώδη διαβήτη. Τα νεοσχηματιζόμενα αγγεία (νεοαγγεία) παρεμποδίζουν την έξοδο του υδατοειδούς υγρού μέσω του διηθητικού ηθμού προκαλώντας αύξηση στην ενδοφθάλμια πίεση.

Τραυματικό γλαύκωμα: Τραυματισμός του οφθαλμού μπορεί να προκαλέσει δευτεροπαθές γλαύκωμα ανοικτής γωνίας. Αυτός ο τύπος γλαυκώματος δύναται να εμφανιστεί άμεσα μετατραυματικά ή χρόνια αργότερα.
Αμβλείς τραυματισμοί (αναφέρονται ως αμβλέα τραύματα) ή τραυματισμοί που διαπερνούν (διατιτραίνουν) τον οφθαλμό μπορούν να προκαλέσουν βλάβη στο διηθητικό σύστημα του οφθαλμού, οδηγώντας σε μετα-τραυματικό γλαύκωμα. Η πιο συχνή αιτία είναι σχετική με αθλητικές κακώσεις που συμβαίνουν στο τένις ή την πυγμαχία.

Ιριδοκερατοειδικό Ενδοθηλιακό Σύνδρομο: Το σπάνιο αυτό είδος γλαυκώματος συνήθως εμφανίζεται ετερόπλευρα (σε έναν μόνο οφθαλμό). Κύτταρα της οπίσθιας επιφάνειας του κερατοειδούς αναπτύσσονται στον αποχετευτικό ιστό του οφθαλμού και κατά πλάτος της επιφάνειας της ίριδας, αυξάνοντας την ενδοφθάλμια πίεση και βλάπτοντας το οπτικό νεύρο. Επίσης σχηματίζουν συμφύσεις (ινώδη ιστό) που προσκολλούν την ίριδα στον κερατοειδή, επιτείνοντας την απόφραξη των αποχετευτικών διαύλων. Παρατηρείται συνηθέστερα σε άτομα θηλυκού γένους με ανοιχτόχρωμη επιδερμίδα. Στα συμπτώματα περιλαμβάνονται η θολή όραση στην αφύπνιση και η εμφάνιση άλου γύρω από τα φώτα. Η θεραπευτική αντιμετώπιση περιλαμβάνει χορήγηση φαρμακευτικών ουσιών και διηθητική επέμβαση (τραμπεκουλεκτομή).

Πως μπορεί να αντιμετωπιστεί το γλαύκωμα;

Πρωταρχικός στόχος είναι η ελάττωση της ενδοφθάλμιας πίεσης. Συνήθως αντιμετωπίζεται αρχικά με τη χορήγηση κολλυρίων (οφθαλμικές σταγόνες). Θεραπείες με laser ή χειρουργική επέμβαση εφαρμόζονται στην περίπτωση που η φαρμακευτική αγωγή δεν αποδεικνύεται αποτελεσματική.

• Αrgon Laser Τραμπεκουλοπλαστική (ALT – Argon Laser Trabeculoplasty): σε γλαυκώματα ανοιχτής γωνίας εφαρμόζουμε θερμικό λέιζερ στο διηθητικό ηθμό, στην γωνία του προσθίου θαλάμου, με σκοπό την διάνοιξη αυτού.
• Εκλεκτική Laser Τραμπεκουλοπλαστική (SLT – Selective Laser Trabeculoplasty):εφαρμόζουμε ειδικό μη θερμικό laser στο διηθητικό ηθμό, στη γωνία του προσθίου θαλάμου, το οποίο έχει σαν αποτέλεσμα την ανάπλαση και τη διάνοιξη του ηθμού. Με το SLT δεν διαταράσσονται οι ιστοί (δυνατότητα επανάληψης σε περίπτωση υποτροπής).
• Περιφερικές ιριδοτομές: με χρήση ειδικού θερμικού laser ο οφθαλμίατρος ανοίγει μικρές οπές στην περιφέρεια της ίριδας, με σκοπό την άμεση επικοινωνία του προσθίου με τον οπίσθιο θάλαμο. Εφαρμόζεται σε γλαυκώματα στενής ή κλειστής γωνίας.
• Κυκλοφωτοπηξία: αποτελεί σύγχρονη εφαρμογή παλαιότερης μεθόδου, της κυκλοκρυοπηξίας. Με την μέθοδο αυτή εφαρμόζεται ειδικό laser, εξωτερικά ή εσωτερικά στον οφθαλμό, στη περιοχή του ακτινωτού σώματος πίσω από την ίριδα, με σκοπό την μείωση της παραγωγής του υδατοειδούς υγρού.
• Χειρουργική επέμβαση: η τραμπεκουλεκτομήείναι η περισσότερο διαδεδομένη μέθοδος. Με την μέθοδο αυτή κατασκευάζουμε χειρουργικά μια τεχνητή οδό αποχέτευσης του υδατοειδούς υγρού, από τον πρόσθιο θάλαμο προς την εξωτερική επιφάνεια του σκληρού χιτώνα. Η εμφύτευση τεχνητών βαλβιδικών μηχανισμών και η καναλοπλαστική αποδεικνύονται ωστόσο πολλά υποσχόμενες τεχνικές.

Τι είναι ο καταρράκτης;

Η θόλωση του κρυσταλλοειδούς φακού του ματιού λέγεται καταρράκτης. Ο φυσικός φακός του ματιού είναι διαυγής και βρίσκεται πίσω από την ίριδα. Μέσα από αυτόν περνάει το φως για να φτάσει στη συνέχεια στον αμφιβληστροειδή χιτώνα στην οπίσθια επιφάνεια του ματιού. Με την πάροδο της ηλικίας, ο φακός αυτός χάνει την αρχική του σύσταση και θολώνει (γεροντικός καταρράκτης).

Αίτια

Σχεδόν όλοι μας κάποια στιγμή της ζωής μας θα εμφανίσουμε καταρράκτη. Αποτελεί κατά κάποιον τρόπο μια προοδευτική φυσιολογική γήρανση του κρυσταλλοειδούς φακού μας (γεροντικός καταρράκτης). Μπορεί όμως να σχετίζεται με ορισμένες συστηματικές παθήσεις (πχ σακχαρώδης διαβήτης, νεφρική ανεπάρκεια, γαλακτοζαιμία, νόσος Wilson κ.α.), ή μπορεί να εμφανιστεί μετά από χρόνια φαρμακευτική θεραπεία (π.χ. με κορτιζόνη), μετά από κάποιο οφθαλμικό τράυμα ή δευτεροπαθώς από οποιαδήποτε άλλη νόσο στον οφθαλμό (π.χ. χρόνια ιριδοκυκλίτιδα). Σπάνια, μπορεί να εμφανιστεί ακόμη και σε νεαρά άτομα ή ακόμα και να υπάρχει από τη γέννηση (συγγενής καταρράκτης).

Συμπτώματα

Οι ασθενείς περιγράφουν συμπτώματα όπως γκρι σκιές ή βιώνουν μια προοδευτική μείωση της οπτικής οξύτητας, την οποία αντιλαμβάνονται ως μια δυσκολία να δούν πράγματα που παλαιότερα έβλεπαν χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια.

Πολλές φορές η εκδήλωση του καταρράκτη προκαλεί αλλαγές στην ποιότητα της όρασής μας, όπως παραμόρφωση των αντικειμένων, εμφάνιση «φωτοστέφανου» γύρω από τα φώτα κατά τη διάρκεια της νύχτας, μονόφθαλμη διπλωπία, διαταραχή στην αντίληψη των χρωμάτων. Τα συμπτώματα ποικίλλουν από ασθενή σε ασθενή ανάλογα με την βαρύτητα και τον τύπο του καταρράκτη.

Όλα τα παραπάνω συμπτώματα μπορούν να επηρεάσουν καθημερινές δραστηριότητες όπως είναι η οδήγηση (ειδικά το βράδυ), το διάβασμα, η παρακολούθηση τηλεόρασης, το γράψιμο ή άλλες ασχολίες που απαιτούν λεπτομερή παρατήρηση των αντικειμένων.

Αντιμετώπιση

Στα αρχικά στάδια του καταρράκτη, η αλλαγή των γυαλιών μπορεί να βοηθήσει σε κάποιο βαθμό. Όταν, όμως, η θόλωση του φακού προχωρήσει, τότε η μόνη θεραπεία είναι η χειρουργική. Συντηρητική θεραπεία για τον καταρράκτη με κολλύρια δεν υπάρχει.

Η σύγχρονη μέθοδος αφαίρεσης του καταρράκτη είναι η φακοθρυψία, που επί χρόνια έχει γίνει μία από τις πιο επιτυχημένες και ασφαλείς χειρουργικές επεμβάσεις. Η εγχείρηση γίνεται με σταγόνες και διαρκεί λίγα μόλις λεπτά, με πολύ ικανοποιητικά αποτελέσματα σε ό,τι αφορά στην αποκατάσταση της όρασης. Με τη βοήθεια υπερήχων και μέσω μιας μικροσκοπικής τομής, ο θολός καταρρακτικός φακός σπάει σε μικρά κομμάτια, τα οποία στη συνέχεια αναρροφούνται. Στη θέση του αφαιρεθέντος φακού τοποθετείται ένας καινούργιος τεχνητός ενδοφθάλμιος φακός.